Najaarsvergadering 2022

Vicevoorzitter Harry Huizenga opent de vergadering en heet de leden welkom en speciaal de gastspreker, Jos Kruis.

Uulco Hoekstra en Dirk Henstra nemen daarna de leiding van de vergadering over tot aan de pauze.

Nazorg

Als eerste op de agenda is de nazorg aan de beurt, afwisselend gepresenteerd door Dirk en Uulco. Hesseljan van Lune komt nog even weer in beeld. Het is heel bijzonder dat hij als jeugdlid het eerste ei van de wacht zowel van de jeugd als van de volwassenen gevonden heeft.

Het is een goed jaar geweest voor de weidevogels. Net als de laatste voorgaande jaren hadden we ook dit jaar een afwisseling van zacht, nat of droog weer op ongebruikelijke tijden. Uiteindelijk hebben de vier hoofdsoorten onder de weidevogels zich er goed doorheen geslagen: alle staan in de plus.

Het BTS (bruto territoriaal succes, maat voor het broedsucces) van de grutto is net als vorig jaar hoog. Als dit een trend wordt, betekent dit dat de soort zich in ons gebied in stand kan houden en zich zelfs kan uitbreiden.

Bij de overige soorten (broedparen) vallen vooral op: de kleine plevier (6), de kluut (23), de veldleeuwerik (3), de gele kwikstaart (16) en zelfs een broedgeval van de steltkluut.

Akkervogels

Sies Krap doet verslag van de monitoring van de akkervogels binnen een project van de Noardlike Fryske Wâlden (NFW). Verschillende akkerbouwers in het noorden van ons wachtgebied doen mee aan beheerpakketten die de NFW aanbiedt. Akkers en akkerranden worden met speciale eiwitgewassen, granen en kruiden ingezaaid in stroken. Wintervoedselakkers, een ander beheerpakket, zijn akkers die bestaan uit granen en kruiden die niet worden geoogst en ondergeploegd tot het volgende jaar. De zaden blijven op de akker. Hiermee zijn ze een belangrijke voedselbron en een schuilplaats voor overwinterende akkervogels.

Zes leden van de vogelwacht registreren in het voorjaar de broedvogels (drie telronden) en monitoren in de winter de trekvogels en overwinterende standvogels (vijf telronden). Opvallende soorten bij de broedvogels zijn: bosrietzanger, gele kwikstaart, graspieper, rietgors, veldleeuwerik en een enkele kwartel.

In 2023 worden er nieuwe beheercontracten afgesloten met nieuwe regels.

Nestkasten

Met 1100 à 1200 jonge vogels zijn er dit jaar weinig verliezen en het uitvliegpercentage is hoog, vertelt Harry Huizenga. De ringmus laat grillige resultaten zien en is dit jaar gedaald. De ringmus broedt vaak samen met soortgenoten. Een bijzonderheid was een nest met 16 eieren waarvan 15 uitgekomen zijn.

Een vervelend voorval was een pimpelmees die visdraad in zijn nest verwerkt had en waarin hij verstrikt raakte en stierf. Ook minder leuk was de vernieling van tien nestkasten die in Burum van de boom geslagen zijn. In Egypte bj Buitenpost heeft net als vorig jaar weer een koolmees in de paal bij de spoorwegovergang succesvol gebroed, alle belsignalen trotserend.

Samen met enkele jeugdleden is in de tuin van de familie Lutz een bosuilenkast opgehangen. In het Wilhelminapark is ook een kast voor de bosuil opgehangen.

 

Skriezekrite

Bij afwezigheid van Jan Medenblik en Koos Huizenga doet Harry verslag.

De resultaten zijn veelal gelijk aan vorig jaar. Er zijn vier nieuwe beheerders bij gekomen. De herinrichting van de Gruyts – de voormalige percelen van Hessel Agema, nu eigendom van Reijer den Hartogh – is voltooid. Met drie plasdrasgebieden, beweiding en kruidenrijk grasland is weer terug wat is weggeweest.

In juni zijn 46 percelen opgeplust, dat wil zeggen dat het maaien van het gras wordt uitgesteld, omdat er kuikens van de grutto lopen. Dat was veel werk, waarbij de alarmtellers een nuttige en verlichtende inbreng hadden, waarvoor dank.

Het Aanvalsplan Grutto heeft een jaar min of meer stilgelegen vanwege allerlei onduidelijkheden over de regels en toezeggingen. Komend jaar hopen Jan en Koos het plan vlot te trekken.

Jan en Koos zijn vijf keer op stap geweest om de skriezekrite te promoten.

 

Zwaluwen

Hans van der Werff presenteert de resultaten van de gier-, boeren- en huiszwaluwen in Kollum, Augsbuurt, Burum, Munnekezijl, Warfstermolen, Kollumerpomp, Kollumeroord en doet verslag van de activiteiten.

In goed overleg tussen de gemeente en de Vogelwacht Kollum e.o. worden eind december tien kunstnesten aangebracht aan de onderzijde van de vernieuwde Molenkampsbrug. De kunstnesten zijn beschikbaar gesteld door de vogelwacht.

In totaal zijn er beduidend minder gierzwaluwen geteld, 68 tegenover 105 vorig jaar. Dit komt voornamelijk door het lage aantal tellingen in Kollum. In Munnekezijl werden juist meer vogels waargenomen.

Bij de huiszwaluwen wordt een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor de realisatie van een zwaluwtil. De huiszwaluw deed het dit jaar wat beter dan vorig jaar, maar over de laatste zeven jaar gerekend is de lijn dalende.

In Munnekezijl was een melding van een steenmarter die in een schuur huishield in de nesten van de boerenzwaluwen. Een bijzonder geval is het gedrag van een gekraagde roodstaart die een boerenzwaluw uit zijn nest verjoeg en daarin drie jongen grootbracht. In Kollum zijn er een paar boeren bij gekomen die de nesten van de boerenzwaluwen op hun boerderij registreren. In Kollum en Augsbuurt iets meer, maar over het geheel van alle dorpen zijn er minder broedparen van de boerenzwaluwen geteld dan vorig jaar. Over de laatste tien jaar gerekend is de populatie vrij stabiel, schommelend rond de 600 broedparen. Hans bedankt Jappie Bruining en zijn zoon Age Sjoerd die stoppen als vrijwilligers bij de werkgroep zwaluwen. Willem van der Kooij neemt hun taak over.

Er zijn geen meldingen van nesten van de oeverzwaluw.

Gierzwaluwen in Kollum (nesten)

Voor de opsporing en monitoring van de nesten van gierzwaluwen is Kollum door Klaas de Vries in vier wijken opgesplitst. Elke wijk is een apart telgebied binnen het broedmonitoring project (BMP) van Sovon. In 2022 is Kollum-Noordwest geteld.

De nesten zitten voornamelijk in de oude panden aan de Voorstraat, maar ook in de Kievitstraat, de Gruttostraat, Ticeline en Ermeline. De Ticeline had zelfs een mooie kolonie van 13 nesten. Daarvan zijn er nog 2 over, samen met de Ermeline 3 broedparen. De oorzaak van het verlies is het dichttimmeren van de nestingangen vorig jaar door de woningbouwvereniging. Op verzoek van de vogelwacht is dit later ongedaan gemaakt, maar de vogels zijn tegen de verwachting in niet teruggekomen. Mogelijk zijn ze verhuisd naar de Voorstraat, want daar zijn 12 nieuwe nesten geregistreerd.

In totaal zijn er in Kollum-Noordwest 40 nesten waargenomen tegen 31 vorig jaar.

Acht personen hebben dit jaar geassisteerd bij de registratie van een bepaald aantal eerder gevonden nesten verspreid over Kollum. Van de 33 nesten die door hen in de gaten gehouden zijn, waren er 18 bezet, dat is 55% (waaronder het verlies van de nesten in de Ticeline).

Volgend jaar is Kollum-Zuidwest aan de beurt.

Kerkuilen

Klaas Zijlstra doet deze keer verslag. Voorgaande twee jaren gaven een vertekend beeld, omdat vanwege corona geen bezoeken plaats konden vinden. Dit jaar waren er 23 broedgevallen, waarvan 80 jongen zijn uitgevlogen en 23 geringd. Bij de kerkuil sneuvelt elk jaar 90% van de jongen.

Dit jaar is er een zeer late melding van een broedgeval: eind oktober in Wetsens nog een nest met 6 jonge uilen. Een aantal nestkasten hangen nu aan touwen ter bescherming tegen de steenmarter. In het verleden werd elk jaar de jeugd (schoolklassen) betrokken bij het ringen van de jonge kerkuilen. Dit wordt moeilijker te organiseren, omdat de ringmomenten vroeger voor de zomervakantie, maar de laatste jaren na de zomervakantie plaatsvinden.

Jeugd

Auke Johan Plantinga doet verslag van de jeugdactiviteiten.  Samen met de jeugd zijn nestkasten van de bosuil opgehangen. Groep 7 van de Julianaschool is onder begeleiding van nazorgers het veld in geweest. Vooraf kregen ze uitleg van Floyd Tjeerdsma met beelden van de wildcamera. Met een groepje jeugd is de provinciale jeugdvogelwachtdag bezocht, die de BFVW ieder jaar organiseert samen met een lokale vogelwacht. Er zijn plannen om iets op Instagram te doen om meer jeugd te bereiken.

Presentatie rattenjager Jos Kruis

Na de pauze geeft Jos kruis een presentatie over zijn ecologisch verantwoorde manier van rattenbestrijding. Hij werkt niet met gif, maar schiet de ratten dood met een zeer nauwkeurige persluchtbuks. Als het nodig is gebruikt hij vangmethoden die humaan zijn voor het plaagdier en die geen gevaar vormen voor de natuurlijke omgeving.

Ratten schieten is nieuw in Nederland, maar inmiddels heeft Jos 70 mensen opgeleid die de door hem ontwikkelde methode toepassen. Kenmerk van zijn werkwijze is het gebruik van precisiemateriaal in combinatie met speciale software. Hij werkt kleinschalig en onderscheidt zich van de reguliere bestrijdingspraktijk door nog meer nadruk te leggen op de bevordering van de natuurlijke balans, waarin knaagdieren en predatoren elkaar in evenwicht houden.

Het was een verrassend verhaal, waar we geboeid naar geluisterd hebben.