Nesten zoeken van gierzwaluwen in Kollum

Als je in juni – juli door de Voorstraat in Kollum loopt of fietst, hoor je regelmatig het kenmerkende ‘srie-rie’ van de gierzwaluwen. Vlak boven je scheren ze in groepjes pijlsnel langs huizen en over daken. Dat zijn hun giervluchten, bedoeld om territorium af te bakenen of in geval van jongere vogels om nestplaatsen te zoeken. Hoger in de lucht zie je ze vaak in groepjes met snelle wendingen hun voedsel verzamelen: vliegende insecten en zwevende spinnetjes.

Je vindt ze niet alleen in de Voorstraat, maar ook in de Van Eysingalaan, de Meinardystraat en de vele andere straten in het centrum met oude huizen met een bouwwijze en dakbedekking die ruimte bieden aan de vogels om hun nesten te bouwen. Ook in wijken met nieuwere huizen kun je ze aantreffen: Tolhuis en in Kollum-Noord in de Ticeline bijvoorbeeld.

Nesten opsporen

Vogelwacht Kollum e.o. inventariseert al jarenlang aantallen broedparen van gierzwaluwen. In Kollum doen we dit door op een achttal vaste locaties vluchttellingen uit te voeren. Deze methode geeft een goede indicatie van het aantal broedparen, maar kent een paar nadelen. De groep vogels die je ziet, bestaat uit broedende vogels en jonge vogels op zoek naar een nestplaats. Bovendien bezoeken de broedende vogels uit een kolonie in een bepaalde buurt zo nu en dan kolonies uit aangrenzende wijken en voeren gezamenlijke vluchten uit. Dan vliegen er zelfs drie typen door elkaar. Haal daar maar eens de broedparen van alleen die telpost uit!

Betrouwbaarder maar ook moeilijker en tijdrovender is het om nestplaatsen op te sporen. Een boerenzwaluw nestelt binnen, meestal in schuren en stallen. Een huiszwaluw bouwt zijn nest buiten tegen gebouwen en onder bruggen. Deze nesten zijn goed zichtbaar. De gierzwaluw maakt zijn nest op onopvallende plekken onder dakpannen, in spleten van muren of achter dakgoten.

Vorig jaar zijn we begonnen om naast vluchttellingen, die we blijven doen, nesttellingen uit te voeren. Die methode is betrouwbaarder. We hebben daarbij hulp gekregen van een ervaren gierzwaluwdeskundige uit Amsterdam, Gert de Jong. In vijf jaar heeft hij heel Amsterdam in kaart gebracht. Vorig jaar en dit jaar is Gert met ons een avond op stap geweest om ons de kneepjes van het vinden van nesten te leren. We zitten nu op 36 nesten, maar er zijn er meer, duidelijk meer.

Hulp van bewoners

Gierzwaluwen zijn met hun sikkelvormige vleugels wat groter dan de boeren- en huiszwaluwen. Ze vliegen voortdurend en alleen vogels met een nest strijken neer. Nou ja, strijken neer, ze komen met een snelheid van 65 km per uur op hun nest aanvliegen! Je knippert even met je ogen en je hebt gemist waar de invliegopening is. Soms post je een uur bij een pand en zie je niks. Gierzwaluwen verzamelen het voedsel voor de jongen namelijk in hun keelzak. Vermengd met speeksel vormen ze een bal waar wel tot 500 insecten, spinnetjes in kunnen zitten. Ze vliegen dus niet af en aan zoals bij een koolmees, maar bezoeken zo nu en dan het nest om de jongen te voeren. Rond zonsondergang vliegen ze naar binnen om de nacht op het nest door te brengen. Vandaar dat op een mooie zomeravond rond die tijd een man met hoed en verrekijker in Kollum te zien is die omhoog speurend langs de huizen nestlocaties van gierzwaluwen probeert te vinden.

Als (buurt)bewoner zou u ons enorm kunnen helpen. Als u bij uw huis of bij een huis bij u in de buurt een gierzwaluw ergens naar binnen ziet vliegen, meld dit dan aan de vogelwacht: 06-51452707 of info@vogelwachtkollum.nl

Belang

Gierzwaluwen zijn zeer honkvast. Als ze hun nestplaats verliezen, kan het soms jaren duren voordat ze een nieuwe plek gevonden hebben. Die trouw maakt de soort kwetsbaar. Behalve bijhouden van de stand van de populatie is het opsporen van nesten daarom belangrijk voor de instandhouding van de soort. Bij renovatie of verbouwing kan dan rekening gehouden worden met handhaving van de nestplaats. Daar zijn verschillende oplossingen voor: speciale dakpannen, nestkasten of inbouw van neststenen in de muur.

Klaas de Vries

Voor de foto's klik HIER